Proces monopolizacji produkcji kapitalistycznej powoduje istotne zmiany w warunkach i mechanizmie rozwoju sił wytwórczych w gospodarce kapitalistycznej. Problem ten został podniesiony przez W. Lenina w pracy pt. Imperializm jako najwyższe stadium kapitalizmu. Uproszczona interpretacja jego dorobku, właściwa zarówno burżuazyjnym kierunkom w ekonomii politycznej, jak i koncepcjom rewizjonistycznym, sprowadza się do przypisywania Leninowi tezy o zahamowaniu postępu w dziedzinie rozwoju sił wytwórczych w okresie imperializmu i zastoju w dziedzinie techniki produkcji. Interpretacja tego rodzaju jest błędna, świadczy przede wszystkim o nieznajomości i dowolnym ?ustawianiu” sobie tematu. Lenin wszechstronnie badał zjawisko monopolizacji produkcji kapitalistycznej i konsekwencje, jakie ono wywołuje w różnych dziedzinach życia gospodarczego, nie pomijając oczywiście skutków w dziedzinie wprowadzania postępu technicznego. Podkreślał, że w warunkach monopolizacji występują tutaj dwie przeciwstawne tendencje ? tendencja do hamowania rozwoju sil wytwórczych oraz tendencja do doskonalenia sil wytwórczych, wprowadzania postępu technicznego w dążeniu do właściwej kapitalizmowi pogoni za zyskiem.